آينده سياسي ـ اجتماعي ايران

مقدمه

پيشگفتار

استقبال و همكاريهاي ارزنده اي كه در رابطه با سمينارها و كنفرانس هاي گذشته مشاهده گرديد، انجمن پژوهشگران ايران را بدين تأمل واداشت كه خواهد توانست در راستاي يك همگامي عظيم فكري قدم گذارد و خود را آماده اين مهم بداند كه مي تواند صاحبان افكار و گرايش هاي گوناگون را با برخوردي بردبارانه و كاملاً سازنده بدور هم جمع نمايد.

سازمان ها، احزاب، گروهها و شخصيت هاي مستقلي كه پذيرفتند در اين گردهم آئي شركت داشته باشند، به چهار گروه تقسيم مي شدند:

1 ـ صاحبان انديشه، تفكر و تجربه در نهضت ملي ايران.

2 ـ صاحبان انديشه، تفكر و تجربه در جنبش چپ ايران.

3 ـ صاحبان انديشه، تفكر و تجربه در سلطنت مشروطه ايران.

4 ـ صاحبان انديشه، تفكر و تجربه در اديان و مذاهب.

در اين مجموعه بزرگ فكري با چنين تضاد و تفاوت، رهبران، مسئولين و نمايندگان بيش از پانزده حزب و سازمان شركت داشتند و علاوه بر آنها شخصيت هاي مستقل و شاغلان در امور تحقيق و تدريس در دانشگاههاي معتبر جهان، نظرات و نتايج بررسيهاي خود را پيرامون مسائل مطروحه بوضوح بيان كردند.

اين برگزيدگان با تفاوت هاي فكري فراوان بمدت چهار روز بدور هم نشستند، مقالات خود را به كنفرانس ارائه دادند، برخورد كردند، آهسته يا تند سخن گفتند ولي همواره تحمل كردند و فضائي را ايجاد كردند كه مملو از تحملي پايدار بود و در آن فضاي ايجاد شده به بررسي مسائل حال و آينده ايران در آستانه سال 2000 پرداختند.

اين كنفرانس با همكاري دانشگاه لندن (SOAS) و در آمفي تئاتر مركزي همان دانشگاه برگزار گرديد. برپائي اين كنفرانس چنان استقبالي را در داخل و خارج از ايران بوجود آورد كه به نقل رسانه هاي مختلف از صدر مشروطيت تاكنون، چنين گردهم آئي و با چنين تضاد و تفاوت عقيده ديده نشده بود.

هدفي كه انجمن پژوهشگران ايران در برپائي اين كنفرانس داشت، دقيقاً همان فلسفه اصلي اعلام شده انجمن بود، كه تنها ايرانيان هستند كه فارغ از هر ايدئولوژي ولي با تفكري واحد در رابطه با «موجوديت ايران»، خواهند توانست به بررسي امروز و فرداي ايران بنشينند. بينديشند و با ديدي قاطع و صاحبنظرانه حاكم بر سرنوشت خود باشند. با چنين خواستي بود كه انجمن «در جو نه چندان آرام خارج از كشور» به چنين دعوت گسترده اي پرداخت.

مشكلات متعدد و عمدتاً در زمينه هاي مالي و تداركاتي… باعث شد كه نتوانيم خبر انجام كنفرانس را به تمامي ايرانيان در تمامي نقاط جهان برسانيم. بدينوسيله از تمامي آنهائيكه گله كردند و حق هم داشتند، عذر فراوان مي خواهيم.

در نهايت آنكه از آنها كه باخبر شدند و جمع بالا را بوجود آوردند، تنها دو جريان دعوت شده در كنفرانس شركت نكردند كه يكي جمهوري اسلامي و ديگري سازمان مجاهدين خلق بود و ما در اين زمينه، تنها به يك سئوال مي توانستيم بسنده كنيم و همچنان در انتظار پاسخ آن بمانيم، كه آيا مسائل امروز و آينده ايران بدانان ارتباط نداشت؟

كتاب حاصر بدليل گستردگي مقالات در دو جلد بچاپ رسيده است. جلد اول به نهضت ملي ايران و تفكر چپ در ايران و جلد دوم به سلطنت مشروطه در ايران و نفكر مذهبي در ايران اختصاص يافته است و به ترتيب روزهاي اول، دوم، سوم و چهارم كنفرانس هاي انجام شده بوده است.

انجمن پژوهشگران ايران