Zahra Bagherishad
نوشته شده توسط Admin در 10 فوریه 25زهرا باقری‌شاد
پژوهشگر دکترای مطالعات جنسیت در دانشگاه آبو، فنلاند، که پایان‌نامه خود را بر روی مسائل جنسیت، قومیت و مادرانگی متمرکز کرده است. در تمام تجربیات علمی خود، باقری‌شاد بر مسائل نمایندگی رسانه‌ای، جنسیت، مهاجرت، نظریه‌های پسااستعماری و تقاطعی تمرکز داشته است. مقالات او به زبان‌های فارسی و انگلیسی در وب‌سایت‌های زمانه، بی‌بی‌سی، و وب‌سایت‌های دانشگاه استکهلم و دانشگاه لینک‌اِپینگ موجود است.
PhD researcher in Gender Studies at the University of Åbo, Finland, writing her thesis focusing on the issues of gender, ethnicity, and motherhood. In all her academic experiences, Bagherishad has focused on the issues of media representation, gender, migration, post-colonial, and intersectional theories. Her articles in Persian and English are available on the websites of Zamaneh, BBC, and the websites of Stockholm University and Linköping University.
ABSTRACT
جیمز اسکات، مردم شناس برجسته امریکایی در کتاب سلاح های ضعیفان از “شکل‌های مقاومت روزمره” حرف می‌زند و توضیح می دهدکه دهقانان فقیر جاوه‌ای چگونه شکل‌هایی از مقاومت هر روزه را در برابر طبقه‌ی حاکم زورمند انجام می‌دهند؛ به آنها طعنه می‌زنند، دهن‌کجی می‌کنند، کارهایشان را معطل یا خراب می‌کنند و با استمرار این کارها، وادارشان می‌کنند برخی اوقات تغییر رویه دهند یا از برخی تجاوزات دست بردارند. براساس آنچه اسکات می‌گوید، مقاومت روزمره شکلی از مقاومت است که بر اساس اعمال افراد در زندگی روزمره آنها شکل گرفته است. مقاومت روزمره رایج ترین شکل مقاومت در برابر ظلم تلقی می شود. این شکل خاص از مقاومت راهی برای تضعیف قدرت است که شکلی پراکنده، آرام و به ظاهر نامرئی دارد و هدف از آن توزیع مجدد کنترل بر دارایی است. فعالیت‌هایی که در قالب مقاومت روزمره شکل می‌گیرند اغلب ایمن تلقی می‌شوند و به هماهنگی و سازماندهی زیادی نیاز ندارند. افراد و گروه‌های تحت‌ستم با شکل‌هایی از مقاومت روزمره، عاملیت خود را نشان می‌دهند و قدرت حاکم را تضعیف می‌کنند.
در سال های اخیر، موضوع عاملیت و فعالیت سیاسی زنان در مرکز توجه رسانه‌ها، سیاستمداران و افکار عمومی قرار گرفته، با اینهمه توجه به این مساله چه در رسانه‌ها و چه در عرصه سیاست هنوز هم به صورت محدود درک می‌شود و تقریبا به صورت کامل بر کشورهای غربی و “شمال جهانی” تمرکز دارد. از سوی دیگر، تمرکز بر چهره‌هایی همچون گرتا تونبرگ، ملاله یوسف‌زدی و چهره‌های شناخته‌شده‌ی از این دست، باعث شده بسیاری از شیوه‌های روزمره‌ی فعالیت سیاسی زنان در جوامع مختلف نادیده گرفته شود. حال آنکه زنان راه‌های مقاومت متکثر و متنوعی در برابر گفتمان‌های سلطه اتخاذ می‌کنند که الزاما سازماندهی شده هم نیست.
در این مقاله می‌کوشم به شیوه‌های مقاومت روزمره زنان در ایران از آغاز شکل‌گیری جنبش زن، زندگی، آزادی بپردازم و این شیوه‌ها را از رویکرد اینترسکشنال ارزیابی کنم. در این مقاله همچنین از نظریات آصف بیان، جامعه‌شناس ایرانی درباره فعالیت‌های زنان در کشورهایی با حکومت‌های اقتدارگرا وام می‌گیرم؛ فعالیت‌هایی که بیات از آنها تحت عنوان مقاومت روزمره نام می‌برد و بر قدرت موثر آنها تاکید می کند.
James Scott, the prominent American anthropologist, talks about “everyday forms of resistance” in his book Weapons of the Weak and explains how poor Javanese peasants perform forms of everyday resistance against the powerful ruling class; they mock them, sabotage, delay, or ruin their work, and through the persistence of these actions, they sometimes force them to change their course or refrain from certain abuses. According to Scott, everyday resistance is a form of resistance shaped by individuals’ actions in their everyday lives. It is considered the most common form of resistance against oppression. This specific form of resistance is a way to weaken power in a scattered, quiet, and seemingly invisible manner, with the goal of redistributing control over resources. Activities shaped by everyday resistance are often considered safe and require little coordination or organization. Oppressed individuals and groups demonstrate their agency through forms of everyday resistance, weakening the ruling power.
In recent years, the issue of women’s agency and political activity has become the focus of media, politicians, and public opinion. However, attention to this issue, both in the media and in politics, is still limited and almost entirely focused on Western countries and the “Global North.” On the other hand, the focus on figures such as Greta Thunberg, Malala Yousafzai, and other such well-known figures has caused many of the everyday forms of political activity by women in various societies to be overlooked. However, women adopt diverse and multiple forms of resistance against dominant discourses, which are not necessarily organized.
In this article, I attempt to address the everyday forms of resistance by women in Iran since the emergence of the Women, Life, Freedom movement, and I will assess these forms from an intersectional perspective. This article also draws on the theories of Assef Bayat, the Iranian sociologist, regarding women’s activities in countries with authoritarian regimes; activities that Bayat refers to as everyday resistance, emphasizing their effective power.